Macaristan (Macarca: Magyarország) ya da resmî adıyla Macaristan Cumhuriyeti (Macarca: Magyar Köztársaság), Orta Avrupa'da denize çıkışı olmayan bir ülke. Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan ülke Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü gibi birçok önemli örgüte üyedir.
Bugünkü Macaristan, I. Dünya Savaşı sonunda yenilgiye uğrayan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır.
Macaristan Yaylası (Felföld) [değiştir]
Haritaya kısaca bir göz atılırsa, Macaristan'ın kuzey kesimlerinin dağlık bir bölge olduğu görülür. Doğu komşusu Romanya'nın kuzey sınırından içeri giren bu dağ zinciri batıya doğru uzanarak Avusturya Alpleri ile birleşir. Ama bu dağlar akarsulara sık sık geçit veren sayısız birtakım tepelere parçalanmıştır. Dağların en yüksek noktası Kekes Tepesidir (1014 m.). Yer yer vadilerle yarılan dağların yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepelerden vadilere inildikçe "lös" adı verilen kil ve kum karışımı sarı renkli balçıkla kaplı olduğu görülür. Bunlar çok verimli topraklardır. Bağlar, meyve bahçeleriyle dolu olan vadilerde sırtlarını yamaçlara dayamış kasabalara rastlanır. Tuna Nehri'nin batısında Bakony Ormanları ile bulunur.
Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü'ne kadar uzayan bu dağlık bölge çoğunlukla kireçtaşından oluşmuş bir yayladır. En yüksek tepesi Kőröshegy Dağı'dır (713 m.). Buralarda da tepeler ormanlarla kaplı olup vadiler tarıma ayrılmıştır. Vadilerde de yer yer lös toprağına rastlanır. Balaton Gölü'nden güneye doğru, Yugoslavya sınırı yakınlarında Mecsek Dağları (En yüksek noktası 682 m.) bulunur. "Felföld" diye anılan Macaristan yaylası burada sona erer.
Macaristan Ovası (Alföld) [değiştir]
- Ana madde: Büyük Macaristan Ovası
Batı Macaristan Ovasında ilk planda tepelerin çokluğu göze çarpar. Buralarda akarsular bulanık ve çamurludur. Bunlardan daha çok ormandan kesilen ağaç kütüklerini taşımak için faydalanılır. Tuna'ya dökülen Raba, Repce ve Marcal nehirleri arasında kalan topraklarda buğday ekimi yapılır. Tuna'yı geçip doğuya ilerlendikçe Büyük Alföld denilen karakteristik Macar Ovası ile karşılaşılır. Macar halkının yarısını barındıran baştanbaşa düz, engin bir çayırdır. Büyük Alföld'de büyük ısı farkları göze çarpar. Kuzeyde dağlarla çevrili olduğu için yazın şiddetli sıcaklar olur. Kışın ise dondurucu rüzgarlar ovayı kaplar. Karpatlardan inen Tisza Nehri ovayı enlemesine keserek güneyde Yugoslavya'ya girer ve orada Tuna'ya karışır. Büyük miktarda çamuru da birlikte sürükleyen bu ırmak, ilkbahar taşkınları sırasında oldukça geniş bir çevreyi sular altında bırakır. Yazın kızgın güneşle kuruyan bu çamurlar Tuna ile Tisza arasındaki bölgenin karakteristik manzarasıdır. Kuzeydoğuda Romanya sınırına yakın Debrecen dolaylarında buna benzer kumlu, balçıklı yerlere rastlanır.
Tarıma çok elverişli löslü topraklar çoğunluğu meydana getirirler. Macaristan'ın tarım yönünden zenginliğinin belli başlı kaynağı bu bereketli ovalardır.
Sıcaklık ocak ayında -1 ve 2 derece arasındadır. Yaz aylarında ise sıcaklık en fazla 29 derece'dir. Denize kıyısı olmadığı için ülkede karasal iklim hakimdir.
- Ana madde: Macaristan tarihi
- Ana madde: Arpad Hanedanı
Parlamento tarafından her dört yılda bir seçilen devlet başkanının rolü semboliktir, ancak görevleri arasında başbakanı atamak vardır. Başbakan ise hükümet üyelerini seçer ve görevden alır. Her bakan adayı, devlet başkanı tarafından bir formalite olarak onaylanmalıdır.
Yasama organı 386 üyeli Parlamento'dur (Országgyűlés). Bir siyasi parti parlamentoya girebilmek için oyların en az %5'ini almalıdır. Sonuncusu Nisan 2006'da yapılan milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılır. 15 üyeli Anayasa Mahkemesi, yasaların anayasaya uygunluğunu denetler.
| Macaristan'daki etnik unsurlar |
| |
|
|
|
|
| Macar |
|
94% |
| Roman |
|
2% |
| Alman |
|
1.2% |
| Slovak |
|
0.4% |
| diğer |
|
2.3% |
| |
Macarların atalarının büyük bir çoğunluğu Fin-Ugor kavimleri'nden olan Ugor kavimleridir. Daha sonra bu Ugor kavimlerine Onogurlar ve Hunlardan bazı boylar karışmıştır. Karışan bu üç kavim, Hazarlar'ın egemenliğini kabul etmiştir (460). Daha sonra Hazar Kağanlığı'ndaki iktidar kavgalarında yenilen ve iktidarla ters düşen üç Hazar boyu Macarlar'a karışmıştır. Daha sonra Macarlar, bugünkü bulundukları yere göçmüşlerdir. Sonuç olarak Macarlar üçü Türki, dört kavimden meydana gelmiştir. Türki olanlar: Onogurlar, Hunlar ve Kavar Hazarları. Türki olmayanlar ise Ugorlar'dır. Ancak ilk dönemlerde nüfus bakımından en büyük grubun Ugorlar olduğu; yönetimde etkili grubun ise Kavar Hazarları olduğu görüşü yaygındır. Ayrıca bakınız: Arpad Hanedanı
Macaristan İdarî Bölge ve Başkentleri [değiştir]
|
