Nikolay Çavuşesku, (Rumence; Nicolae Ceauşescu) (d. 26 Ocak 1918, Scorniceşti - ö. 25 Aralık 1989, Târgovişte, Romanya), Komünist Romanya'nın devlet başkanıdır. 24 yıllık başkanlığı, eşi Elena birlikte idam edildiği kanlı bir devrimle son buldu.
İlk yılları ve siyasi kariyeri [değiştir]
1918'de Scorniceşti'de doğdu, 11 yaşında çalışmak için Bükreş'e gitti. 1932'de yasadışı Romanya komünist gençlik hareketlerine karıştı.Komünist Parti üyesi olarak yürüttüğü çalışmalardan dolayı 1932 ile 1944 arasında defalarca kez hapse girdi. 1939'da Elena Petrescu'yla evlendi.Ağustos 1944'te, II. Dünya Savaşı sırasında antifaşist hükümet darbesinden kısa süre önce hapisten kaçtı.
1944-45'te Komünist Gençlik Birliği'nin sekreteriiğini yaptı. Komünistlerin 1947'de iktidarı tam olarak ele geçirmesinden sonra tarım bakanlığı (1948-50) yaptı, 1948'de Komünist Parti merkez komite üyeliğine seçildi. Ayrıca tümgeneral rütbesiyle silahlı kuvvetler bakan yardımcılığı (1950-54) görevinde bulundu.Stalin'e bağlılığıyla tanınan Romanya İşçi Partisi önderi Gheorghe Gheorghiu-Dej'e yakın bir kişi olarak politbüro ve parti sekreterliğinde önemli görevler aldı ve zamanla parti içinde ikinci adam konumuna geldi.
Mart 1965'te Gheorghiu-Dej'in ölümü üzerine partinin birinci sekreterliğine (Temmuz 1965'ten sonra genel sekreterlik) getirildi.Aynı yıl parti adının Romanya Komünist Partisi olarak değiştirilmesini ve sosyalist cumhuriyet temellerine dayalı yeni bir anayasanın kabul edilmesini sağladı.Aralık 1967'de Devlet Konseyi başkanlığını da üstlenerek devlet başkanı oldu. Mart 1974'te Romanya Komünist Partisi (PCR) genel sekreterliği ve Devlet Konseyi başkanlığının yanı sıra yeni oluşturulan cumhurbaşkanlığı makamını da üstlendi.
1968-70 arasındaki temizlik hareketiyle Stalin yanlısı olarak bilinen yöneticileri görevden uzaklaştırdı.Sosyalist Birlik Cephesi yerine, Komünist Cephe'nin yanı sıra sendika, kooperatif ve mesleki kuruluşların yer aldığı Demokratik Halk Cephesi'nin kurulmasına öncülük etti.
Ceauşescu dış politika alanında bağımsız bir çizgi izlerken, ülke içinde baskıcı bir yönetim kurdu. Yalnızca devlet başkanından emir alan gizli güvenlik örgütü Securitate aracılığıyla konuşma ve basın özgürlüğünü kullanılamaz hale getirdi, en küçük muhalefete bile izin vermedi.
Ceauşescu ayrıca kişiliği çevresinde bir kült oluşturmak için çaba gösterdi, gücü kendi elinde topladı; karısı Elena Ceauşescu ve ailesinin öteki üyelerini önemli görevlere getirdi.Bu arada köylüleri yeni tarım-sanayi komplekslerinde toplama projesi içeride ve dışarıda büyük bir tepkiyle karşılandı.
İktidara gelmeden önce pek tanınmamasına karşın, izlediği bağımsız ve ulusal politikalarla Sovyetler Birliği'nin Romanya'da sosyalist gelişimin her alanında söz sahibi olmasına açıkça karşı çıkarak halkın desteğini kazandı. Dış politikada Çin Halk Cumhuriyeti ile yakın ilişkiler kurdu. ABD ve Batılı ülkelerle ekonomik işbirliğini artırdı. 1967 Arap-İsrail Savaşı sırasında sosyalist ülkelerin İsrail'e yönelik suçlamalarına katılmadı.
1968'de Varşova Paktı birliklerinin Romanya'yı işgal etme olasılığına karşı başarılı bir seferberlik kampanyası açarak ülkesinin egemenliğini savunmak konusundaki kararlılığını kanıtladı ve halkın yönetimi desteklediğini gösterdi.1968'de Çekoslovakya'nın işgalinde SSCB'ye karşı tutum alan Çavuşesku, Batı ülkeler tarafından kendi saflarına çekilebilir biri olarak görüldü ve finansal destek önerildi.
1979'da SSCB birliklerinin Afganistan'ı işgaline karşı çıktı.
1970'lerdeki kötü mali yönetim ve yanlış yatırım kararları sonucu oluşan borçlar çok yüksek boyutlara ulaştı.1980'lerde, dış borcu yaklaşık 13 milyar ABD Doları'na ulaşan Ceauşescu Romanyası, 1982'de dış borcunu ödeyebilmek için ülkenin tarım ve sanayi ürünlerinin büyük bölümünü ihraç etme kararı aldı.Ayrıca binlerce köyün buldozerlerle yıkılarak, köylülerin zorla yeni kurulan apartmanlara yerleştirilmesi tarımsal üretimde büyük düşüşlere neden oldu.
Bütün bu uygulamalar sonucunda, Romanya'da yiyecek, yakıt, ilaç gibi temel gereksinim maddelerinde kıtlığa varan sıkıntılar yaşandı.Ancak 1989 yazında tüm borcun ödenmesi tamamlanmıştı.
Devrilişi ve idamı [değiştir]
Ana madde: Romanya Devrimi
Ceauşescu, 1980'lerde parti ve hükümet üzerindeki sıkı denetimini sürdürmek için katı politikalar izlemeye başladı.Muhalefete karşı izlenen baskıcı tutum, 1980'lerin ikinci yarısında SSCB ve Doğu Avrupa'da gelişen reform dalgasından sonra daha da sertleşti. Doğu Avrupa ülkelerinde Komünist Parti rejimlerinin hızla sarsıldığı 1989 sonlarında Romanya'da ilk kitle gösterileri Temeşvar'da başladı.
Ceauşescu rejiminin çökmesiyle sonuçlanan olaylar askerlerin, polis ve gizli polis gücü Securitate'nin 17 Aralık 1989'da Macar azınlığın yaşadığı Temeşvar (Timişoara) kentinde yönetim karşıtı göstericilerin üzerine ateş açmasıyla başladı.Ceauşescu'nun duruma egemen görünüyor olmasına rağmen ayaklanmalar kısa sürede Bükreş'e sıçradı; 21 Aralık'ta Ceauşescu'nun Bükreş'te yaptığı konuşma sırasında dinleyiclerin tepki göstermesi, Ceauşescu'nun iktidarını kaybettiğinin en açık belirtisi oldu.21-22 Aralık gecesi yer yer ordu birliklerinin de desteklediği ayaklanmacılarla Ceauşescu'nun emrindeki gizli polis gücü Securitate arasında şiddetli sokak çatışmaları yaşandı.22 Aralık'ta ayaklanmalar bütün ülkeye yayılınca ordu birlikleri tamamen ayaklanmacıların safına geçti, böylece Ceauşescu rejimi çöktü.
Aynı gün Ceauşescu ve karısı Elena bir helikoptere binerek Bükreş'ten kaçtılarsa da çok geçmeden yakalandılar. Bükreş'in kuzeybatısındaki Târgovişte'de bir kışlada tutulan Ceauşescu ve karısı, 25 Aralık 1989'da, yaklaşık bir saat süren yargılamanın ardından kitle katliamı ve kamu malını zimmetlerine geçirme suçlarından mahkum edildiler. Aynı gün içinde kurşuna dizilerek idam edildiler.
|
