TARİHÇE

Anavatan Partisi, kısaca ANAVATAN (eski kısaltımı ile ANAP), 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan siyasi partidir.

Kuruluşu

12 Eylül Darbesi'nin ardından, 20 Mayıs 1983'te, 24 Ocak 1980 ekonomik önlemler paketini hazırlayan, 12 Eylül döneminde bir süre ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Turgut Özal tarafından kuruldu.Anavatan Partisi Özal'ın çevresinde örgütlenmiş, büyük ölçüde kişiselleşmiş bir partiydi.Siyasi kadrosu önemli ölçüde, devlet ve özel sektör deneyimi sırasında Özal'la birlikte çalışmış teknokratlarla, Milli Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Adalet Partisi (AP) ve hatta Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) gelme, 1980 öncesi dönemde fazla ön planda olmayan siyasetçilerden oluşuyordu.Dört siyasi eğilimi (AP, MSP, MHP, CHP) birleştirmeyi iddia ediyordu.Ekonomik düzlemde, 24 Ocak Kararları'nda somutlanan bir liberalizmin savunuculuğunu yaptı.Milli Güvenlik Konseyi'nin veto barajını aşarak 1983 Genel Seçimleri'ne katılan 3 partiden biri oldu.

İktidar dönemi

6 Kasım 1983 yılında yapılan Genel Seçimlerde %45.14 oy oranıyla 400 üyeli TBMM'de 212 milletvekilliği kazanarak çoğunluğu sağladı ve tek başına iktidara geldi.25 Mart 1984'te yapılan yerel seçimlerde % 41.5 oy alan ANAP, birinci parti konumunu korudu.28 Eylül 1986'da yapılan ara seçimlerde, ANAP önemli bir gerilemeyle oyların ancak yüzde 32.1'ini alabildi.Aynı seçimlere katılıp bir varlık gösteremeyen Hür Demokrat Parti de ANAP'a katılma kararı aldı.29 Kasım 1987'de yapılan 1987 Genel Seçimleri'nde oylarını düşürmesine rağmen (%36,31) yine tek başına iktidara gelmiş ve bu sefer 450 sandalyeli mecliste 292 sandalyeye sahip olmuştur.26 Mart 1989'da yapılan Yerel Seçimler'de ise, ANAP özellikle büyük kentlerde belediye başkanlıklarının çoğunu yitirdi.Yerel seçimlerin hemen ardından muhalefet partileri ANAP'ın üçüncü parti olduğunu öne sürerek seçim istedi.Bu ortamda Turgut Özal'ın 31 Ekim 1989'da TBMM'deki ANAP çoğunluğunun oylarıyla cumhurbaşkanı seçilmesi de muhalafet için yeni bir eleştiri konusu oldu.

Genel Başkan ve Başbakan Turgut Özal'ın cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle genel başkanlığa Yıldırım Akbulut getirildi.15 Haziran 1991'de yapılan kongrede Yıldırım Akbulut parti içi muhalefetin desteğini alan Mesut Yılmaz'a karşı yenilgiye uğradı; böylece ilk kez bir başbakanın, başbakanlık süresi içinde ve parti içi muhalefet hareketi sonucunda makamını kaybetmesi görüldü.Aynı zamanda başbakanlığa gelen Mesut Yılmaz erken seçim kararı aldı.

1990'lar

20 Ekim 1991'de yapılan Milletvekili Genel Seçimleri sonucunda ANAP, 1983'ten bu yana ilk kez ikinci parti konumuna düşerek, 1991-1996 yılları arasındaki dönemi muhalefette geçirdi. 24 Aralık 1995 seçimlerinden sonra Anavatan Partisi halk oyu bakımından (%19.65) ile 2.parti konumuna gelmiş olsa da, koltuk bakımından üçüncü parti (132 Mv.) oldu.Seçimlerden sonra, DYP ile kurduğu ANAYOL hükümeti , Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı başvuru sonucunda ANAYOL hükümetinin güvenoylamasının iptal edilmesiyle ancak yaklaşık 4 ay sürdü. DYP - ANAP Hükümeti'nin 28 Haziran 1996'da sona ermesinden 1 yıl sonra, 2 Temmuz 1997'de Mesut Yılmaz'ın başkanlığında kurulan koalisyon hükümetinde Demokratik Sol Parti ve Demokrat Türkiye Partisi de yer aldı (ANASOL-D). Ancak bu hükümet de toplam 18.5 ay kadar sürdü, 25 Kasım 1998'de Mesut Yılmaz için verilen gensoru önergesinin TBMM'de kabul edilmesinden sonra Yılmaz istifa etti, ANAP-DSP-DTP koalisyon hükümeti de 11 Ocak 1999'da sona erdi. 18 Nisan 1999'da yapılan seçimler sonucu 4.parti olan Anavatan Partisi, 28 Mayıs 1999'da Bülent Ecevit'in başkanlığında kurulan DSP-MHP-ANAP hükümetinin en küçük ortağı olarak 57.hükümet'te yer aldı.

2000'ler

3 Kasım 2002'de yapılan Genel seçimler ise ANAP için bir facia oldu; % 5.11'lik oy oranıyla tarihinde ilk kez TBMM dışında kaldı. Seçimlerden hemen sonra 11 Ocak 2003'te yapılan kongre'de, aday olmayan Mesut Yılmaz'ın yerine Ali Talip Özdemir seçildi. Özdemir'in 2003'te istifa etmesiyle genel Başkanlığa Nesrin Nas seçildi.Şubat 2005'te Kültür ve Turizm Bakanlığından istifa eden Isparta milletvekili Erkan Mumcu tek aday olarak genel başkanlığa seçildi (2 Nisan 2005).Aynı yıl içinde logosunu ve ANAP olan kısaltmasını ANAVATAN olarak değiştirdi.

Anavatan 22. dönemde Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etmiş milletvekillerinin katılımıyla TBMM'de grup kurabilcek milletvekili sayısına ulaştı ve 3. parti konumuna geldi.2007 Genel Seçimleri öncesinde Doğru Yol Partisi ile birleşme kararı aldı, fakat daha sonra bazı nedenlerden dolayı birleşme gerçekleşemedi, aday listelerini geç verdiği gereçesiyle genel seçimlere de katılamadı.

25 Ekim 2008'de yapılan 6. Olağanüstü Büyük Kongre'de, genel başkanlıktan çekilen Erkan Mumcu'nun yerine Salih Uzun seçildi.

Ocak 2009'da eski logosuna dönmüştür

Dünya görüşü & Politikaları

 

ANAP'ın eski logosu (2005-2009)

Anavatan Partisi iktidarları süresince Türkiye'de neo-liberal sisteme geçişi şiddetle desteklemiş ve bu doğrultuda icraatlar ortaya koymuştur. Günümüzde halen bu dönemde yaşanan değişimlerin etkilerinin sosyal ve ahlaki hayata yansılamaları tartışılmaktadır.

Turgut Özal'ın keskin ve değişimci politikaları ile Türkiye askeri yönetimden yeni bir döneme hızlı bir geçiş yapmıştır.

Parti ideoloji olarak Adalet Partisi misyonunun devamı gibi gözükse de uygulama da ve politik yaklaşımlarında Adalet Partisi misyonundan daha farklıdır. Çağdaş, kentli ve bilim yanlısı bir sağ oluşum çizgisi çizmeyi istemiştir.

Kurucuları;Turgut Özal, Mehmet Keçeciler, Mesut Yılmaz,Cavit Kavak,Adnan Kahveci, Cemil Çiçek, Ali Ayağ,Mustafa Taşar, Kaya Erdem, Güneş Taner, Abdullah Tenekeci, Kazım Oksay, Recep Ercüment Konukman, Veysel Atasoy, Halil Şıvgın, Vehbi Dinçerler, Sudi Türel, Necat Eldem, Ali Tanrıyar, Bedrettin Doğancan Akyürek,İbrahim Özdemir

Genel Başkanlar

1. Turgut Özal (20 Mayıs 1983-31 Ekim 1989)
2. Yıldırım Akbulut (31 Ekim 1989-15 Haziran 1991)
3. Mesut Yılmaz (15 Haziran 1991-27 Kasım 2002)
4. Ekrem Pakdemirli (27 Kasım 2002-11 Ocak 2003
5. Ali Talip Özdemir (11 Ocak 2003-13 Aralık 2003)
6. Nesrin Nas (13 Aralık 2003-25 Kasım 2004)
7. Halil İbrahim Özsoy (25 Kasım 2004-2 Nisan 2005
8. Erkan Mumcu (2 Nisan 2005 - 25 Ekim 2008)
9. Salih Uzun (25 Ekim 2008 -

Seçimler

Genel Seçimler

Yerel Seçimler (İl Genel Meclisi oranları)

Halil Turgut Özal (d. 13 Ekim 1927, Malatya, Türkiye - ö. 17 Nisan 1993, Ankara, Türkiye), Türkiye Cumhuriyeti'nin 45. ve 46. dönem hükümetlerinde başbakanlık yapmış ve ardından 8. Cumhurbaşkanı seçilerek, görevi başında hayatını kaybetmiş olan Türk siyasetçi ve devlet adamıdır. İktidarda bulunduğu 1983-1991 döneminde Türkiye ekonomisi ortalama yıllık %5.2 oranında büyümüş ve Türkiye'nin GSMH'si Dünya toplamının binde 9.68'inden binde 11.21'ine yükselerek Osmanlı Devleti'nin 1908'deki seviyesine gelmiştir.

Malatya / Çırmıktı'lı Ünlüoğulları'ndan^{[kaynak belirtilmeli]} banka memuru Mehmed Sıddık ile Tunceli / Çemişkezek yerlilerinden Kürt .Bir dönem sonra Silifke'ye taşındıktan sonra, pilot olmayı isteyen Özal eşeğin üzerinden düşerek kolundan sakatlanınca bir kolu biraz daha kısa kalmış ve pilotluk hevesi de böylelikle sona ermiştir.^[6] asıllı ilkokul öğretmeni Hafize'nin^[7] oğulları olarak doğdu Turgut Özal.

Eğitimi

4 yaşındayken Bilecik'in Söğüt ilçesine taşınan Özal, ilköğrenim hayatına burada başladı. Babasının görevi nedeniyle sık sık il değiştiren Özal, ortaokulu Mardin'de bitirir. Mardin'de lise olmaması nedeniyle, Konya Lisesi'nde eğitimine devam eden Turgut Özal bu dönem içerisinde kardeşi Korkut Özal da ona eşlik etmiştir. Son olarak Kayseri Lisesi'nde lise eğitimini bitiren Özal, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği'ni burslu olarak okur. 1950 yılında mezun olur. Mühendislik yapar ve sonra siyasete girer.

Aile Hayatı

Turgut Özal, 1952 yılına kadar kısa süreli bir evlilik yaşar. Bu evlilikten sonra çalıştığı kurum Elektrik İşleri Etüd İdaresi'nde daktilocu olarak görev yapan Semra Özal ile evlenerek Ahmet, Zeynep ve Efe adlı üç çocuk sahibi olurlar.

Kariyeri

Evlendikten sonra, Amerika'da ihtisas yapmaya giden Özal ekonomi branşında eğitim alır.

Geri döndüğünde EİEİ Genel Müdür Yardımcısı (ya da Genel Direktör Teknik Müşaviri; kayıtlar arasında ikilem mevcut) olur ve Türkiye'de elektrifikasyon üzerine projelerde çalışır.

1958 yılında Planlama Komisyonu'nda sekreterya görevini yaptıktan sonra 1959 yılında Ankara Ordanat Okulu'nda yedek subay olur. Dönemin Devlet Su İşleri Genel Müdürü 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de, bu dönem içerisinde yedek subay öğrencisi olarak aynı kurumda çalışır. ANAP kayıtlarına göz gezdirecek olursak, Özal'ın ona komutanlık ve öğretmenlik yaptığını görebiliriz. Askerliği sonrasında Devlet Planlama Teşkilatı'nın kuruluşunda çalışan Özal, 1965 seçimlerinden sonra Süleyman Demirel'in danışmanı olarak görev yapar. 1967 yılında DPT Müsteşarı olan, 12 Mart 1971 darbesinden sonra 1973 yılına kadar Dünya Bankası Sanayi Dairesi'nde danışman olarak çalışan Özal yurda döndükten sonra başta Sabancı Holding olmak üzere birçok sektördeki, birçok şirket için yönetici olarak çalışır. (Sabancı Holding'deki görevinin Genel Koordinatörlük olduğu ileri sürülmektedir)

43. Hükümet döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı ile DPT Müsteşar vekilliği görevlerine getirildi. 24 Ocak Kararları'nın mimarı olarak görev yaptı. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra, bu politikaları devam ettirmek amacıyla Bülend Ulusu Hükümeti'nde ekonomiden sorumlu Başbakan yardımcılığı görevine getirilir. Bu göreve getirildikten 22 ay sonra, 14 Temmuz 1982 yılında istifa etti.

I.Özal Hükümeti

20 Mayıs 1983'de Anavatan Partisi'ni kuran Özal 6 Kasım 1983'deki seçimlerde 400 kişiden oluşan parlamentoda 211 milletvekili çıkararak iktidar ve 45. Hükümet'in Başbakanı oldu. 1984 yerel seçimlerinden de başarıyla çıkan Özal, 13 Nisan 1985'de yapılan ilk kongrede tekrar genel başkanlığa seçildi.

II.Özal Hükümeti

1987 yılında yapılan genel seçimlerde, 292 milletvekili çıkartarak tekrar çoğunluğu sağladı ve 46. Hükümet'in Başbakanı oldu.

Özal Suikastı

18 Haziran 1988 Cumartesi günü Ankara Atatürk Spor Salonu'nda Anavatan Partisi'nin 2. Olağan Kongresi'nin düzenlendiği sırada, sonradan Ergenekon çetesine mensup olduğu anlaşılan Kartal Demirağ, kendisine suikast girişiminde bulunmuştur. Foto muhabirleri ve televizyon kameraları için hazırlanmış olan platformun önünden ve Özal'a 12 metre öteden saat 12.15'te iki el ateş eden Demirağ, Turgut Özal'ı sağ elinden yaralamıştır. Saldırı sonrası etrafa rastgele ateş açan korumalar ise 18 kişinin yaralanmasına sebep olmuştur. Yaralananlar arasında Bakan İmren Aykut da vardır.

Önce ölüm cezasına çarptırılan, ardından cezası 20 yıla indirilen Kartal Demirağ'ı cumhurbaşkanlığı döneminde affetmiştir.

Özal ve Güneydoğu Sorunu

Barzani'ye uluslararası alanda rahat seyahat edebilsin diye Türk Pasaportu yani kırmızı pasaport vermiştir. Yıllar sonra Barzani bu pasaportu 2007 yılında Türkiye'ye iade etmiştir.

Cumhurbaşkanlığı

Cumhurbaşkanlığı seçiminde, 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün seçimine benzer durum yaşanmış ve SHP ve DYP seçimlere katılmamıştır. İlk turda Turgut Özal 247, ANAP Burdur Milletvekili Fethi Çelikbaş 18 oy aldı. 17 oy boş çıkarken 3 oy geçersiz sayıldı. İkinci turunda 284 milletvekilinin katıldığı oylamada adaylardan Başbakan Turgut Özal 256 oy alırken, Fethi Çelikbaş 17 oy aldı. 2 oy geçersiz sayılırken 9 oy boş çıktı. 31 Ekim 1989 tarihinde gene muhalefetin katılmadığı 3'üncü tur oylamasında Turgut Özal 263 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 8'inci Cumhurbaşkanı oldu. 9 Kasım 1989 tarihinde resmi olarak görevine başladı. Bu seçimden akılda kalan ise alışamadık diyenlere, alışırsınız, alışırsınız demesidir.

Cumhurbaşkanlığı döneminin en önemli olayı 1. Körfez Savaşı'dır (Kuveyt'in Irak tarafından işgali). Bu olayda çok aktif rol almıştır. Petrol kaynaklarının kontrolunu elinde tutan Saddam Hüseyin'in Türkiye için büyük bir tehlike teşkil ettiğine inanıyordu. Saddam’ın bölgeyi hakimiyeti altında tutmasına izin verilemeyeceğini düşünüyordu. Saddam’ın uzaklaştırılması için mümkün olan herşeyin yapılması konusunda fikren ve siyasi açıdan son derece istekliydi. Bu nedenle A.B.D.'ye bu konuda açık destek verdi.^[8] Harekata Türk Ordusunun da katılıp, Misak-ı Milli sınırları içinde olan Musul ve Kerkük'e girilmesini isteyince, zamanın Genelkurmay Başkanı Necip Torumtay görev süresi sona ermeden 3 Aralık 1990 tarihinde kendi isteği ile Genelkurmay Başkanlığı görevinden emekliye ayrıldı; görevden ayrılmasına sebep olarak da 1. Körfez Savaşı'nda hükümetin tutumuna tepki olduğu öne sürüldü.

Ölümü ve Cenazesi

Turgut Özal'ın ölüm tarihi, Süleyman Demirel'in 21 Ekim seçimlerinde "500 günde herkese 2 anahtar" (biri ev, biri araba için) vaadiyle iktidara gelmesinden 533 gün sonra gerçekleşmiştir. 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Orta Asya gezisinden sonra ölümü gerçekleşmiştir.

Turgut Özal'ın cenazesine Türkiye'nin dört bir yanından yüzbinlerce kişi akın etmiş, televizyonlardan canlı yayımlanmış; ülkede bayraklar yarıya indirilmiştir. Dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, Turgut Özal ile de yakın dost olan George H. W. Bush beklentilerin aksine cenaze törenine katılmamıştır. “Öldükten sonra beni İstanbul’a defnedin, kıyamete kadar Fatih Sultan Mehmed’in manevi ruhaniyeti altında bulunmak istiyorum” şeklindeki vasiyetine uyularak Adnan Menderes’in anıtmezarının bulunduğu Topkapı'da kendisi için hazırlanan alana defnedildi.

Bir suikasta kurban gitmiş olabileceği de yıllardır tartışılmaktadır. Özellikle karısı Semra Özal bu konuyu dile getirmektedir.




--------------------------------------------------------------------------------------------
ŞU ANDAKİ GENEL BAŞKAN

M. SALİH UZUN
Anavatan Partisi Genel Başkanı

1970 yılında Gölcük’te doğdu. Baba memleketi Trabzon, anne memleketi Zonguldak’tır.

İlk ve orta tahsilini Bartın, Zonguldak ve Kocaeli vilayetlerinde tamamladı.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (MÜLKİYE) Uluslararası İlişkiler Bölümünden 1992’de mezun olduktan sonra, Siyaset Bilimi alanında Yüksek Lisans yaptı.

1993-97 Yılları arasında Anavatan Partisi Gençlik Kolları Genel Başkanlığı yaptı.

1995 yılında Dünya Gençlik Liderleri Toplantısında Türkiye’yi temsil etti.

1993-1997 yılları arasında TGRT ‘de Dış Politika Muhabiri ve “Alternatif Programı” Haber Müdürü olarak çalıştı.

1997-2000 Yılları arasında Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Üyeliği ve ARG Genel Müdürlüğü görevlerini yürüttü.

2000-2002 yılları arasında Anavatan Partisi Çankaya İlçe Başkanlığı görevini üstlendi.

Haziran 2002’de DİVHAN MADEN Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük görevine atandı.

Son olarak yürütmekte olduğu Kültür ve Turizm Bakanlığı DÖSİM Genel Müdürlüğü görevinden ve memuriyetten istifaen ayrıldı.

Nisan 2005’te yapılan Anavatan Partisi Olağanüstü Kongresinde MKYK Üyeliğine seçildi.

2006  yılında başladığı Genel Başkan Yardımcılığı görevini sürdürmekte iken 25.10.2008 tarihinde yapılan Anavatan Partisi 6. Olağanüstü Büyük Kongresi’nde Genel Başkan seçildi.

Gamze Uzun’la evli olup Melike Su adında bir kız çocuğu babasıdır