Şanlıurfa, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir bulunan bir şehir.
M.Ö. 1. binyıldan beri sürekli olarak meskûn olan kent, yakın döneme kadar Urfa adıyla anılmış, ancak 1984 yılında TBMM kararıyla "Şanlı" ünvanını edinmiştir. Şanlıurfa ilinin merkezidir.
Urfa Kur'an, İncil ve Tonah (Eski ahit/ Tevrat)'ta geçen İbrahim peygamberin, doğum yeri olarak kabul edilir ve anısına Camii de bulunmaktadır. Ayrıca Peygamber Eyüp'ün de(İncil ve Eski ahitte Job) dogum yeri olarak kabul edilir.[1]
Urfa kent merkezinin altında bugünkü Balıklıgöl'ün kuzeyinde yapılan bir keşif sonucu, Urfa kent merkezi tarihinin MÖ. 9500'e Çanak-Çömleksiz Neolitik Döneme kadar uzandığı görülmüştür.
11.500 yıllık tarihi süreç içerisinde Ebla, Akkad, Sümer, Babil, Hitit, Hurri-Mitanni, Arami, Asur, Pers, Makedonya, Roma, Bizans gibi uygarlıkların egemenlikleri altında yaşmıştır.
Urfa, 1094 yılında Selçuklu hakimiyetine girmiştir. 1098'de Haçlı Kontluğu, daha sonra Eyyubi, Memluk, Türkmen aşiretleri, Timur devleti, Akkoyunlular, Dulkadir beyliği, Safeviler ve en son da 1516'da Osmanlı sınırları içine katılmıştır. Önceleri Diyarbakır Eyalet sınırları içerisinde yer alan Urfa, 1876'da Halep vilayetine bağlanmış, 1916'da ise bağımsız bir sancak olmuştur.
I. Dünya Savaşı ve sonrası [değiştir]
1914'deki kayıtlara göre tahmini nüfus, 75.000olan şehirde, 45.000 Türk ve Kürt,25.000 Ermeni , 5.000 Hristiyan ve Yahudi yaşamaktaydı.[2]
I. Dünya Savaşı'na kadar Osmanlıların elinde olan Urfa, 1919 yılında önce İngilizler, daha sonrada Fransızlar işgal edilen şehir, 11 Nisan 1920'de düşman işgalinden kurtarılmıştır. Cumhuriyet sonrasında 1924'de il olmuştur.
Şehrin nüfusu 2008 yılına göre 483.750'dir.1927'de 29.000 olan nüfusu 1990'da 276.528'e, 2000'de 385.588'e, 2007'de 472.238'e çıkmıştır.
Tarihi ve turistik Yerler [değiştir]
Kent merkezi Ortadoğu tarzında son derece canlı bir Çarşı etrafında gelişmiştir. Geleneksel mimari doku kısmen yozlaşmış olmakla birlikte, sokak aralarında birçok yerde çarpıcı güzelliğe sahip eski yapılara rastlanır. En güzel eski evlerden biri Şurkav (Şanlı Urfa Kültür ve Araştırma Vakfı) tarafından restore edilen Şurkav Kültür Evi'dir.
1175 tarihinde Musul hükümdarı Nureddin Zengi tarafından kiliseden çevirilmiştir. Daha önce çan kulesi olan minaresi sekizgendir. Aslen havra olarak inşa edilmiştir.
Selahaddin Eyyubi Camii [değiştir]
Selahaddin Eyyubi Camii içinden bir görüntü
M.Ö. 2000 yılında Ur şehrinin bir ticari kolu olarak kurulduğuna inanılan Harran'ın Sümerce veya Akatça kervan veya geçit yeri anlamına gelen "Harran-U” kelimesinden türediği düşünülmektedir. Moğol İstilasında Yıkılan Harran Üniversitesinin Harabesi ile tarihi Harran evleri görülebilir.
Ünlü İnsanları [değiştir]
Nabi - 17.yy Osmanlı Şairi.
İbrahim Tatlıses - türkücü. Urfa ile özleşmiş ünlü şarkıcı. "Urfa'da Oxford vardı da biz mi okumadık" sözü meşhur olmuştur.
Ferhat Göçer - ses sanatçısı.
Kazancı Bedih (1929- 2004)- Türk Halk Müziği Sanatçısı. Eşkıya filminin müziklerini yapmıştır.
Bekir Yıldız - Hürriyet gazetesi yazarı.
Bekir Coşkun - Hürriyet gazetesi yazarı.
Ahmet Özhan - Sufi Müziği Sanatçısı ve aktör.
Mirkelam -Türk Pop Sanatçısı (Koşan Adam)
Nuri Sesigüzel - Arabesk Müziği Sanatçısı
Mahmut Tuncer - Arabesk Müziği Sanatçısı.
Mehmet Nabi İnciler- İnci Baba
Esat Mahmut Karakurt - Ünlü edebiyatci ve Urfa Milletvekili .
Buluntu Hacı Abdurrahman Efendi (1865 - 1968) - Devrinin en büyük alimlerinden biri veya ilimde en büyüğüdür.
|
